Ég má laga til, elda, keyra og sækja stjúpdóttur mína í leikskólann og aðstoða stjúpson minn við að heimanám en svo þegar kemur að skemmtun í leikskólanum eða skólanum þá virðist það nú ekki alveg sjálfsagt að ég mæti. Það nefnir það engin að minnsta kosti!
Flestir eru sammála um það í dag að stjúpforeldrum er ekki ætlað að ganga börnum í föður- eða móðurstað. Enda er sjaldnast nokkur þörf á þar sem flest börn eiga báða foreldra á lífi og eru í reglulegum samskiptum við þá.
Stjúpforeldar taka hinsvegar oft að sér verkefni, bæði óumbeðnir og beðnir, sem yfirleitt teljast í verkahring foreldra. Það eru hlutir eins og að elda matinn, smyrja nesti fyrir börnin, þvo af þeim þvott, aðstoða við heimanám, minna á íþróttafötin og koma þeim í leikskólann svo fátt eitt sé nefnt.
Þessi verkefni geta reynt á önnun kafna foreldra og þó svo að börnin láti ganga á eftir sér, þá efast þeir sjaldnast um ást barna sinna eða óttast að missa hana þó eitt og annað gangi á, á önnum sömum vetrarmorgni. Þeir fá bæði brosið frá barninu í lok skóladags og eru boðnir hjartanlega velkomnir á „ kaffihúsadaginn“ eða „mömmu/pabbamorguninn“ í leikskólanum.
Þessi sömu verkefni geta reynt enn frekar á stjúpforeldra, sem oft eru óvissir um hvað þeir mega eða eiga að gera þegar kemur að stjúpbörnunum. Þeir geta verið í því hlutverki að sjá um uppeldi og umönnun stjúpbarns en á sama tíma eiga að halda ákveðinni fjarlægð við það og skipta sér sem minnst af. Línan milli þess sem telst góð afskipi og síðan afskiptasemi er því oft þunn í stjúpfjölskyldum. Við slíkar aðstæður er auðvelt að „misstíga“ sig og verða pirraður og finnast maður vera vanmetin.
Við þurfum öll, öðru hvoru, á að halda viðurkenningu og stuðning í lífinu bæði frá okkar nánustu sem og í nærumhverfi okkar. Vel upplýst starfsfólk t.d. skóla og heilsugæslu getur því skipt sköpum og verið mikilvægur stuðningur fyrir fjölskyldur sem glíma við óvæntar uppákomur í lífinu.
Um daginn spurði ég nokkrar stjúpmæður um hvað þeim fannst gott og hvað betur mætti fara í samskiptum við leikskóla stjúpbarna þeirra en töluverð umræða hafi verið um það í hópnum hvort þær mættu mæta á svokallaða „mömmumorgna“ eða ekki.
Svörin létu ekki á sér standa. Ein kunni vel að meta það frumkvæði leikskólakennarans að bjóða henni að vera á póstlista skólans. Önnur nefndi að skólinn stæði sig vel í því að koma skilaboðum á bæði heimila barnsins og boðið væri upp á tvenn foreldraviðtöl . Taldi hún það mikilvægt í ljósi þess að samskipti foreldrana voru ekki góð. Aðrar kvörtuðu hinsvegar undan því að engar upplýsingar bærust nema á lögheimili barnsins. Það hefði orðið til þess að ein mætti með barnið í leikskólann á „dótadegi“ án nokkurs leikfangs með tilheyrandi vonbrigðum fyrir barnið. Margar tóku það nærri sér að engar gjafir voru stílaðar á þær, bara pabbann og svo virtist sem að enginn gerði ráð fyrir þeim á skemmtanir tengda börnunum. Boðin væru oftast stíluð á foreldra og forráðamenn. Fannst þeim það skrýtið þar sem flestir foreldrar í dag færu sameiginlega með forsjá barna sinna. Þær væru því ekki forráðamenn þeirra.
Aðspurðum um þetta mál fannst flestum kennurum það sjálfsagt að þær mættu á þær skemmtanir og annað í skólanum sem þær vildu, þó það sé ekki tekið sérstaklega fram. Það ætti jafnvel ekki að þurfa þess heldur. En í ljósi þess að hlutverk stjúpforeldra er oft óljóst í fyrstu þá kann það að vera nauðsynlegt. Annars er hætta á að stjúpan upplifi sig í hlutverki Öskubusku – hún má strita við uppeldi og umönnun stjúpbarna sinna en fær ekki boð á „ballið“. Hvað gera álfkonur þá?
Valgerður Halldórsdóttir, félags- og fjölskylduráðgjafi
