Óhjákvæmilegar fylgja breytingar á daglegum venjum og hefðum við skilnað. Margir upplifa missi sem fylgja brostnum draumum, minni tilfinningalegan og efnahagslegan stuðning, aukið álag og breytt samskipti foreldra og barna. Í ljósi þess að um 36% hjónabanda endi með skilnaði hér á landi, tíðni sambúðarslita há og að yfirgnæfandi meirihluti er kominn í ný sambönd innan fjögurra ára er í raun merkilegt hvað fjölskyldumálin fá litla athygli.
Löggjafinn hefur enn ekki séð ástæðu til að tryggja fólki ráðgjöf við skilnað eða við stofnun stjúpfjölskyldna. Það ber þó að þakka að Félag stjúpfjölskyldna hlaut styrk á dögunum frá Félags- og tryggingaráðuneytinu sem gerir því m.a. mögulegt að halda úti símaráðgjöf og vera með fræðsluerindi og námskeið sem ber heitið „Sterkari stjúpfjölskyldur“ fyrir félagsmenn sína. Áhugasamir geta fengið frekari upplýsingar á stjuptengsl.is.
Þó flestir fari í ný sambönd virðast margir ekki nægjanlega undirbúnir undir þær breytingar sem oft fylgja eins og breytt foreldrasamvinna og samskipti foreldra og barna. Í stað þess að foreldrar ákveði alla hluti þarf nú að taka tillit til fólks sem annar aðilinn veit kannski lítil eða engin deili á eða er jafnvel mjög ósáttur við. En ólíkt því þegar börn fá nýjan kennara eða íþróttaþjálfara þá þykir það ekki jafn eðlilegt að báðir foreldrar kynnast nýju stjúpforeldri barna sinna, jafnvel þó barnið sé í umsjá þess aðra hvora viku. Séu samskipti erfið milli foreldra er jafnvel litið á allar tilraunir foreldris til að fá upplýsingar um hvernig gengur sem eftirlit með fyrrverandi í stað umhyggju fyrir börnunum.
Oftast vekur nýi maki fyrrverandi makans eðlilega forvitni en sé stutt liðið frá sambandsslitum og fólk ekki náð að jafna sig er meiri möguleiki á að viðkomandi finni fyrir tilfinningum eins reið og sorg. Ýmsar ástæður geta legið þar að baki en sumir voru kannski ósáttir við skilnaðinn og höfðu jafnvel vonast til að hann væri tímabundinn. Aðrir óttast að missa tengslin við börnin sín og að þau hafi ekki lengur sömu þörf fyrir þá og áður þegar þau eignast stjúpforeldri eða þau taki stjúpforeldrana fram yfir þá sjálfa. Tilfinningin að halda sig „hreinan óþarfa“ í lífi barna sinna er vond en það fjarri sanni að halda að foreldri skipti minna máli en áður. Börn þurfa á báðum foreldrum sínum að halda, jafnvel meira en áður.
Ótti foreldra við að börn þeirra „skipti þeim út“ fyrir stjúpforeldri eða foreldri sé ekki samkeppnisfært við það er oftast ástæðulaus. Hvorki stjúpforeldrar né foreldrar þurfa eða eiga að vera í samkeppni um börnin. Börn skipta ekki út einni foreldrafyrirmynd fyrir aðra, heldur geta þau átt margar. Ást og væntumþykja kemur ekki í takmörkuðu upplagi og börn græða á góðum samskiptum við alla aðila. Stjúpforeldrar geta verið ágæt viðbót.
Valgerður Halldórsdóttir, félags-og fjölskylduráðgjafi
